ΛΑΪΚΗ ΠΑΝΑΓΙΑ...

Σκορπίζει αιώνια το χρυσάφι από το φωτοστέφανο της Παραμυθίας της, Ελεούσα της ζωής του λαού.

Σ' εκείνο τον λαό, του οποίου κλείνει μεσ' το χρυσό Της πουκάμισο τις ανάγκες των βουρκωμένων αιτημάτων, Παντάνασσα και Γρηγορούσα.

Σ' εκείνο τον λαό, που ως φεραυγής χελιδών, σπεύδει να δείξει και ν' ανοίξει τον δρόμο προς το φως!
Οδηγήτρια, Διασώζουσα εν κινδύνω...

Ξημερώνοντας η Μεσαυγουστιάτικη Λαμπρή του καλοκαιριού, του, ο Λαός αυτός της Χριστιανοσύνης, θα διαβεί κατώφλι ιερό...

Την ίδια μέρα θα οδεύσουν κι οι γυναίκες από τις γειτονιές των χωριών μας για να πάνε να θυμιάσουν και να προσκυνήσουν τις Παναγίες στα γυρόχωρα. Κάποιες μάλιστα, έχουν τάσιμο να πάνε ξυπόλυτες!

Όμορφα Αυγουστιάτικα δειλινά. Ομορφες και μεγάλες ώρες, όπως γράφει ο Αγιος Κισάμου - Σελίνου Μητροπολίτης Ειρηναίος, σε παλαιότερο εόρτιο κείμενό του.

Η Γλυκοφιλούσα και Πελαγινή, η Αγιοσορίτισσα και Νικοποιός Μυροβλύτισσα και Μελαχρινή θα σταθεί στο Αγιο Βήμα των εκκλησιών Της, να σκορπίσει πλήσμονα την αύρα της Αγιοσύνης Της, στις προσκυνούσες ψυχές...

Κι η Παναγιά η Δέσποινα η Καθαρομαρία του Σουμελά, θα κρατήσει στον κόρφο της γλυκά τον Τίμιο Λυγμό του Μαρτυρικού Πόντου. Τις προσευχές του, τα προσκυνήματα, τα μεγαλυνάρια του ευλαβικού μουρμουρητού του...

Ούτε λίγο ούτε πολύ 5.500 ονόματα έχει καταγράψει στο βιβλίο του Θεοτοκονύμια ο Ιωάννης Ιωσ. Σηφάκης (Οδυσσέας Ρωμανός). Πέντε χιλιάδες πεντακόσια (να το γράψω και ολογράφως) ονόματα της Θεοτόκου, επωνύμια, ονομασίες, ονοματεπώνυμα, αλληγορικά, συμβολικά, παρωνύμια, επίθετα, δογματικά επωνύμια, θεϊκές προσηγορίες. Από Αγίους, Προφήτες, Αποστόλους, Διδασκάλους, Πατέρες και Υμνωδούς, λογοτέχνες, συγγραφείς, ποιητές και βέβαια απ' τον λαό μας. Χώρια τα τοπικά...

Εκκλησίες αρχοντικές ή ταπεινά ξωκκλήσια, κάβοι Παναγιοσημείωτοι ή Μοναστήρια ιστορικά, θα πλημμυρίσουν λουλούδια και μύρα και Αίνους και Συγκίνηση, για τη Χάρη Της!

Να ψηλαφίσει σεμνά τη ρίζα του θρησκευτικού του Πολιτισμού.

Εκείνου που έθρεψε σταθερά τη λατρεία και τη γαλήνη στην ψυχή του και ενέπνευσε τον λόγο και τη δίψα για την Ομορφιά της Ουσίας και την Ουσία της ομορφιάς. Ροδοσταμίζοντας τη φαντασία και την αγάπη του, όπως στο άχραντο πρόσωπο της πριγκίπισσας των αγγέλων εκφράζεται...

Λιτά τα νηστήσιμα γεύματα των ημερών, με τα φρέσκα κηπευτικά και τα πλούσια φρούτα της εποχής, που δεν έχουν τελειωμό. Το ριφάκι (= κατσίκι) που σφάζουμε παραμονή Δεκαπενταύγουστου, το λέμε από μήνες πριν «Παναγιώτη», γιατί θα καταναλωθεί στα εορταστικά τραπέζια μας της καλοκαιριάτικης αυτής Λαμπρής...

Αυτό που συμβαίνει το Δεκαπενταύγουστο, δεν είναι μόνον ο εορτασμός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Είναι  και τα λαϊκά πανηγύρια τα αφιερωμένα στη Χάρη Της, σε νησιώτικες και στεριανές συνάξεις. Είναι μια ευκαιρία για «συναπαντήματα» των πιστών, συγγενών και φίλων. Με κυρίαρχη την κατάνυξη της ημέρας, αλλά και τη χαρμολύπη του καλοκαιρινού «μικρού Πάσχα», όπου ακούς την ανυπέρβλητη σε έκφραση Ελληνική υμνολογία.

Για κάθε Παναγία και μια προσευχή, ένα ποίημα, μια ικεσία...

Οι Παναγίες της Ρωμιοσύνης έχουν τις ιδιαιτερότητές τους, σε κάθε νησί, πόλη ή χωριό. Τα πανηγύρια της ημέρας βρίσκονται μέσα στην αγκαλιά Της, όπως τα θέλει κι ο ποιητής μας:
Η Παναγιά το πέλαγο/ κρατούσε στην ποδιά της
Τη Σίκινο την Αμοργό/ και τ' άλλα τα παιδιά της...

Να δώσει Καλαμιώτισσα κι η Παναγιά η Κανάλα, να μεγαλώσεις γρήγορα σαν τα κορίτσια τ' άλλα...
Χιλιοτραγουδισμένη στη Σίφνο, στην Κύθνο, στην Πάρο σ' όλα τα Κυκλαδονήσια, Αφέντρα θαλασσινή ν' απλώνει το χέρι Της, στον θυμό του Ποσειδώνα...

'Ω Παναγιά μου Τουρλιανή που είσαι μέσ' το δρόμο, αξίωσε στη Χάρη Σου, να 'ρχομαι κάθε χρόνο...
Η ευλαβική αφοσίωση, απλοϊκή και τρυφερή σαν κλωναράκι βασιλικού, για την Παναγία του Τούρλου στη Μύκονο. Δεκαετίες έμεινε στο νερό η εικόνα της Παναγίας Καταπολιανής, μέχρι να επιπλεύσει ξαφνικά στον Τούρλο του Αγίου Στεφάνου.

Πες τση Κερά μου Παληανή, πως μ' έχει τρεζαμένο. Τραγουδεί ο ερωτευμένος στη Μεσαρά και ζητά... τη μεσιτεία της...

Η αγία Μυρτιά στην Αυλή Της, σέμνωμα φλεγόμενον και μη καιόμενον ως η βάτος του Σινά, Παναγιάριον πυρίμαχον και άφθαρτο στην ψυχή του κόσμου.

Κανέλλο, πήγαινε στο νησί Σαλαμίνα! Στο βόρειο τμήμα του, βρίσκεται ένας παλιός και ερειπωμένος ναός. Πήγαινε να τον ξανακτίσεις...
Η Παναγία διαλάμπουσα ως χρυσούν λαμπάδιον στον ταπεινό πιστό, με αυστηρότητα...
Η Παναγία η Απείρανθος η φανερωμένη.
- Πήγαινε σου είπα να κτίσεις την εκκλησία μου!...
Ο Κανέλλος τρέμει την Εντολή και τη θαλασσοταραχή! Πώς θα περάσει απέναντι στη Σαλαμίνα;
- Ρίξε την κάπα σου στη θάλασσα, κάθισε πάνω κι εκείνη θα σε φέρει στο νησί...
Ετσι έχει ο θρύλος της Φανερωμένης της Νεοφανείσας, αναφοράς μέγιστης του νησιού.

Η σχέση  με την Παναγία είναι υπόθεση προσωπική. Το μαρτυρούν τα χιλιάδες ονόματα που δίνονται στους ναούς και τα εκκλησάκια Της. Τι άλλο να δηλώνουν όλα τα ποικιλώνυμα Θεοτοκωνύμια, παρά την «ιδιοποίησή» Της;

Κάθε Παναγία έχει τη δική της ομορφιά και σημειολογία. Κάθε εικόνα Της αναδίδει μια ιδιόμορφη γοητεία που σχετίζεται με την «ωραιότητα της παρθενίας»  και το υπέρλαμπρον το της αγνείας Της μυστήριο των υμνωδών της.

Όλοι τη θέλουμε δική μας, άνθρωπό μας και  «διάμεσο» στον πόνο μας. Όλοι θα βρούμε λίγο χρόνο να δραπετεύσουμε, να πάμε σε κάποια εκκλησία της για να της εξομολογηθούμε τις αγωνίες, τον πόνο, τις προσδοκίες μας και ευχόμαστε την ημέρα της Παναγίας, τουλάχιστον μερικές προσευχές μας να πιάσουν τόπο...

Η Θεο-τόκος, η αενάως Φαινομένη, το Αγλάισμα της Ορθόδοξης Πίστης και η Λατρεμένη Μεσίτρια και καταφυγή της καρδιάς του κόσμου, θα κινήσει με χάρη το χέρι Της. Θα σηκώσει την πορφυρή καλύπτρα της κεφαλής Της, ως φτερούγα πάλλουσα την Αγάπη την άδολη και θα τυλίξει στη θεία
Μέταξα την Ευχαριστία της Χριστιανοσύνης Σύμπασας...

Κι ύστερα θα βυθιστεί ειρηνικά και γαλήνια στον άχραντο Υπνο Της...

ΔΙΠΛΗ ΑΥΓΟΥΣΤΙΑΤΙΚΗ ΠΑΝΣΕΛΗΝΟΣ...

Δεν είναι ιδιαίτερα συνηθισμένο φαινόμενο να παρατηρούνται δύο πανσέληνοι μέσα στον ίδιο μήνα, πολύ περισσότερο όταν πρόκειται για το αυγουστιάτικο φεγγάρι.

Τον φετινό Αύγουστο το φεγγάρι θέλησε με διπλές τις πανσέληνες νύχτες, διπλές ομορφιές για τους απανταχού ρομαντικούς να προσφέρει...

Την πρώτη πανσέληνο θα την απολαύσουμε απόψε όσοι βρεθούμε έξω τη νύχτα της 2ας Αυγούστου και τη δεύτερη την 31η του ίδιου μήνα.

Η δεύτερη πανσέληνος τον ίδιο μήνα αποκαλείται μπλε, όχι μόνο επειδή είναι ασυνήθιστη αλλά και επειδή κάποτε ήταν πραγματικά μπλε. Και όχι για μία νύχτα, αλλά για χρόνια. Φυσικά ας μην περιμένουμε να δούμε γαλάζιο τον φυσικό μας δορυφόρο όπως κάποτε έγινε. Το 1883 η πανσέληνος φόρεσε πράγματι τα γαλάζια της και κανένας δεν πίστευε στα μάτια του με το θέαμα που έβλεπε. Η σελήνη από λευκή έγινε μπλε. Αιτία μια έκρηξη του ηφαιστείου Κρακατόα της Ινδονησίας που ακούστηκε από 600 χλμ. μακρυά, υψώνοντας στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας ηφαιστειακή σκόνη.

Το φως της σελήνης διασχίζοντας αυτό το στρώμα της σκόνης με διάμετρο ανά σωματίδιο 0,7 εκατομ. του μέτρου, δηλαδή λίγο μεγαλύτερο από του μήκους κύματος του ερυθρού φωτός, γινόταν μπλε. Αυτό το μπλε "μακιγιάζ" της σελήνης κράτησε για χρόνια, αφού η σκόνη παρέμενε αιωρούμενη στην ανώτερη ατμόσφαιρα.

Αυτή η ονομασία της μπλε (διπλής) τον ίδιο μήνα πανσέληνου καθιερώθηκε το 1932.

Η διπλή πανσέληνος τον ίδιο μήνα εμφανίζεται σπάνια με μια συχνότητα 7 φορές κάθε 19 χρόνια.
Ακόμη πιο σπάνια είναι να έχουμε διπλή - διπλή σελήνη, δηλαδή το ίδιο φαινόμενο δύο φορές τον χρόνο σε δύο διαφορετικούς μήνες. Η προηγούμενη διπλή - διπλή έγινε το 1999 και η επόμενη θα γίνει το 2018.

Ακόμα πιο σπάνιο να έχουμε "μπλε" σελήνη τον Αύγουστο όπως θα συμβεί φέτος.

Το φαινόμενο αυτό συμβαίνει διότι η σελήνη εκτελεί μια πλήρη περιστροφή γύρω από τη Γη κάθε 29,53059 ημέρες, δηλαδή λιγότερο από έναν ημερολογιακό μήνα των 30 ή 31 ημερών. Αμέσως λοιπόν φαίνεται ότι κάποτε θα φέρει η συγκυρία των ημερομηνιών να χωρέσουν δύο πανσέληνες νύχτες σε έναν μήνα...

Η τελευταία διπλή σελήνη που είχαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε έγινε τον Δεκέμβριο του 2009 (2/12 και 31/12).

Όποιο χρώμα κι αν έχει η σελήνη μας, όμορφη θα είναι όπως κάθε φορά κοιτάζοντας την (καθώς και τους λοιπούς αστερισμούς που εμφανίζονται τον Αύγουστο), από έναν καθαρό ουρανό σαν αυτόν της χώρας μας...

ΑΥΓΟΥΣΤΙΑΤΙΚΗ ΕΚΛΕΙΨΗ ΣΕΛΗΝΗΣ...

Ενώ η αυγουστιάτικη πανσέληνος έλαμπε και δοξαζόταν από το πόπολο σαν καλοκαιρινό φολκλόρ κι αυτή,

η τελευταία μερική έκλειψη της για το 2008,

την έσβηνε σταδιακά από τις 10.40μμ περίπου κι ως τα μεσάνυχτα

είχε καλύψει το 81% του δίσκου της και της λάμψης της,

για να επανέλθει σταδιακά μέχρι τις 2.30μμ.

Για να δείτε τι χάσατε αν δεν σηκώσατε τα μάτια ψηλά, κάποιες πρόχειρες φωτογραφίες που τράβηξα στον δρόμο της επιστροφής, με τη μίνι κάμερα που χωρά στην τσέπη μου...

Βόλτα βγήκα να χαλαρώσω, δεν μπορούσα να κουβαλώ τον βαρύ εξοπλισμό μου, μα με κάποια γνώση της φωτογραφικής τέχνης και κάποια αυτοσχέδια στήριξη από μπεντένια και βγαίνουν παραστατικές.

ΑΥΓΟΥΣΤΙΑΤΙΚΗ ΠΑΝΣΕΛΗΝΟΣ...

...Ξεπρόβαλλε αρκετά νωρίς, παρατείνοντας το ζεστό καλοκαιρινό σούρουπο...

...Επιβλέποντας από ψηλά την πόλη και τους παρατηρητές της...

Ενώ κάποιοι την περίμεναν σε αρχαιολογικούς χώρους, σαν αυγουστιάτικο φολκλόρ των τελευταίων χρόνων για τις άβουλες σκατομάζες που απλώς τρέχουν όπου τους πουν...

...Εκείνη είναι παντού, παρών κάθε μήνα, φωτίζει τους πάντες το ίδιο και ίσως να διασκεδάζει με τα σκαρφίσματα κάποιων βλαχοδημάρχων που μαζεύουν τις κουλτουρόγριες στα βουνά να τη δούνε.

Απαλλαγμένος από τις γριές και τα κακαρίσματα τους, από κάθε ηλίθιο "φωτογράφο" που νομίζει πως το φλάς της compact φτηνής μηχανής του είναι ικανό να φωτίσει τη νύχτα ως το φεγγάρι, τις άναρθρες κραυγές κάποιας ευτραφούς ξεπεσμένης "καλλιτέχνιδας" της αρπαχτής που τους έκανε την τιμή να είναι μαζί τους απόψε, περιθωριακούς τριτοκοσμικούς που αρπούνε πορτοφόλια όπου δουν πλήθος μαζεμένο κι αρπακολλατζήδες εμπόρους ποπ κορν και προψημένων σουβλακιών που ακολουθούν τις πεινασμένες μάζες, τον θόρυβο από τα αυτοκίνητα τους και τα γαμημένα κινητά τους που δεν σταματούν ποτέ...

...Βρήκα μια παρατημένη ξαπλώστρα στην ερημική παραλία και στην σιγαλιά της νύχτας μπορούσα να παρακολουθήσω την πορεία της σελήνης στον ουρανό και να την καταγράψω ανενόχλητος...

Σε ειδυλλιακό τοπίο, απουσία παρείσακτων, ενοχλητικών και θορύβων, το μόνο πρόσωπο που πράγματι θα συμπλήρωνε τη μαγεία της αυγουστιάτικης νύχτας ήταν η Βίκυ...