ΓΝΩΣΗ ΚΙ ΑΓΝΟΙΑ...

Η θεωρία της γνώσης και της άγνοιας, όπως την άκουσα να εξηγείται απλά από "λαϊκό φιλόσοφο":

Πήρε το στυλό που του έδωσα και έφτιαξε μία έντονη κουκίδα στο χάρτινο τραπεζομάντηλο μπροστά του.

- Έστω ότι εδώ έχουμε έναν άνθρωπο ανόητο. Αμόρφωτο. Αδαή. Αγνοεί τα πάντα. Οι γνώσεις του δεν έχουν κύκλο. Είναι απλά μία αυτοτελής κουκίδα. Μικρή κι ασήμαντη...

Ξαναπήρε το στυλό και ζωγράφισε γύρω από την κουκίδα ένα μικρό κύκλο. Η κουκίδα έμενε στο επίκεντρο.

- Εδώ είναι ένας άλλος άνθρωπος. Ξέρει περισσότερα. Όχι πολλά όμως. Η γνώση του έχει ένα μικρό κύκλο. Φανταστείτε αυτόν τον κύκλο να έχει επίκεντρο την κουκίδα του προηγούμενου φίλου μας, αλλά να βρίσκεται λίγο πιο ψηλά. Ας πούμε σ' ένα επίπεδο με καλύτερη θέα. Καταλαμβάνει κάποιο χώρο, λοιπόν, ο κύκλος του. Ο ίδιος, ωστόσο, συνειδητοποιεί, από το σημείο όπου βρίσκεται, ότι η άγνοιά του μπορεί να είναι μεγαλύτερη της γνώσης. Γιατί είναι πιο ψηλά από τον παντελώς αδαή του παραδείγματος και βλέπει καλύτερα...

Με το στυλό συνέχισε να φτιάχνει ομόκεντρους κύκλους γύρω από την κουκίδα. Όλο και πιο μεγάλους.

- Κι αυτοί είναι άλλοι άνθρωποι. Με γνώσεις όλο και περισσότερες. Κύκλους μεγαλύτερους. Και έστω κάθε φορά κι ένα επίπεδο ψηλότερους. Όσο αυξάνονται και ανεβαίνουν οι κύκλοι τόσο οι κάτοχοι (καθώς στέκονται στο κέντρο τους) συνειδητοποιούν πόσος χώρος μένει ακόμη κενός έξω από το κυκλάκι τους. Πόσο χαώδης είναι η γνώση που αγνοούν...

Έδειξε με μία κίνηση το υπόλοιπο λευκό και άγραφο τραπεζομάντηλο, για να τονίσει τη σημασία του εγχειρήματος. Πήρε πάλι το στυλό, σχηματίζοντας αργά έναν τεράστιο, ομόκεντρο στους άλλους, κύκλο.

- Ας πάμε τώρα για παράδειγμα, στον εξυπνότερο και τον πιο μορφωμένο της υπόθεσης. Η περιφέρεια στον κύκλο των γνώσεών του είναι εντυπωσιακή. Και φυσικά το δικό του επίκεντρο είναι στην κορυφή. Είπαμε, όσο οι κύκλοι μεγαλώνουν το επίπεδο ανεβαίνει.

- ... Όμως, ετούτος ο πανεπιστήμονας, από τη μοναχική του κορυφή, έχει μία τρομακτική θέα του "ωκεανού" των γνώσεων που αγνοεί. Βλέπει, ίσως, καλύτερα απ'; τον καθένα τον χαώδη χώρο που δεν μπόρεσε και δεν θα μπορέσει ποτέ να καλύψει. Κι αυτό τον κάνει πιο συνεσταλμένο...

- ...Καιρός να γυρίσουμε τώρα στον αρχικό μας ήρωα. Τον παντελώς ανόητο και αμαθή. Ο δικός του "κύκλος" γνώσεων είναι ένα κενό σύνολο. Μία απλή κουκίδα βουλιαγμένη στο πιο χαμηλό επίπεδο. Με θέα κοντόφθαλμη. Δεν ξέρει τίποτα. Και πανευτυχής καθώς είναι στην άγνοιά του δικαιούται να ομιλεί για τα πάντα...

Τελειώνοντας μου γύρισε πίσω το στυλό. Μετά σήκωσε τελετουργικά το ποτήρι του. Γέλασε δυνατά και είπε:

- Στην υγειά της πόρνης της άγνοιας...

Με όσα ξέρω, μαθαίνω, βλέπω καθημερινά, αναρρωτιέμαι:

- ΜΠΑΣ ΚΙ ΕΧΕΙ ΔΙΚΙΟ ΤΕΛΙΚΑ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ;

Εσείς τι νομίζετε; Τα σχόλια στην διάθεση σας...